Lee Talbot
Curator, The George Washington University Museum and The Textile Museum Washington, DC
In Wonju Seoโs talented hands, the aesthetics, forms,and techniques of bojagiโ traditional Koreanwrapping clothsโare reconfigured as abstracttextile art for a global audience. Born in SouthKorea and currently living in the United States, Seo combines needlework, painting, photography,and other techniques to create contemplativeartworks that explore her transcultural identityand life experience. As an apt point of departure,she often looks to jogakbo- patchwork bojagi, a time-honored Korean form that finds visualparallels in American pieced quilts and Westernmodernist paintings. Made with natural Koreanfabrics and slow, meticulous methods of handproduction, Seoโs sophisticated color combinationsand abstract geometries reflect the artistโs formaleducation as a painter. The exhibition Travelogueincludes recent projects as well as a selection of previous works that outline Seoโs journey asan artist who bridges mediums and cultures.
Seo studied painting at Hongik University, one of South Koreaโs most renowned art schools,and received a B.F.A. in fine arts painting in 1988.She recalls that during her undergraduate years,โartโ became an ever more complicated andburdensome subject for her, and she struggled withquestions of why she should paint and how shecould articulate her own identity and viewpointsin her artwork. Still frustrated by these questionsupon graduation from Hongik, she began workingas a package designer and a textile designer. As apackage designer in a major company, Seoโs tasksincluded design, color correction for printing, and collaboration with other departments. As adesigner in a textile studio, she sharpened her skills in silk painting and developed her understandingand control of a wide range of materials. Afterher marriage in the United States, however, Seoembarked on an artistic path that allowed hergreater personal expression and creativity.
The springboards for Seoโs new artisticdirection were jogakbo that she encountered in agallery in Seoul in 1989. These wrapping cloths,which dated back to the late Joseon dynasty (1392-1910) or early colonial period (1910-1945), weremade by women who followed a long Koreanlegacy of stitching together textile remnants tocreate functional objects for domestic use. In thesesmall textilesโ masterfully juxtaposed colors andshapes, Seo recognized the visual language offorms, lines, and planes that she had studied andpracticed in abstract painting. Awestruck by theskill, creativity, and lived experience embodied inthese bojagi and others like them, Seo resolved to supplant her brush and paint with needle andthread, and thus help continue and further thisabstract textile art tradition of Korean women.
For hundreds of years, Koreans of all socialclasses have used bojagi, a general term thatdescribes many different kinds of wrapping andcovering cloths. Used to wrap gifts, cover diningtray tables, and transport and store everyday itemssuch as jewelry and bedding, bojagi protect andsymbolically elevate the objects they wrap, andemphasize the giverโs respect for the receiver. Bojagiused at the royal court and in certain ceremoniesoften were fashioned from single pieces of clothembellished with embroidery and other surfacedesign techniques, but some of the most widespreadexamples we have today are patchwork jogakbo. Before the Industrial Revolution, textiles wereamong the most costly and cherished objects thatpeople owned because of the enormous amount oftime and labor required to make them. Due to theintrinsic value of fabric, people endeavored to makepractical use of even the tiniest scraps of cloth. As such, Korean women saved textile remnants,and as needed arranged them in pleasing patternsand stitched them together to make jogakbo.
In the Neo-Confucian worldview that permeatedKorean society during the Joseon period, frugalityand modesty were highly valued, so a beautifulobject created from meager materials received greatrespect. Buddhism also gave patchwork particularsignificance, as priestsโ robes and temple furnishingsoften were made of fabric fragments pieced togetherto dispel the appearance of extravagance. InJoseon-dynasty Korea, lovingly made bojagi werewidely believed to be able to capture happiness andluck, and to imbue the wrapped objects with thesequalities. As mothers, grandmothers, sisters, andaunts pieced together jogakbo, they directed theirprayers, wishes, and positive thoughts toward thehappiness and well-being of their family members so as to instill these textiles with good fortune.
Although jogakbo fell out of use during Koreaโs period of rapid industrialization andmodernization in the twentieth century, extantexamples began to attract the attention of curators,collectors, and artists in the 1980s and 1990s. Aftermoving to the United States in 1998, Wonju Seofully embraced the textile medium and lookedparticularly to jogakbo for inspiration. Using smallpieces of silk, cotton, ramie, and hemp sourcedfrom hanbok makers in Korea, she created moderninterpretations of jogakbo that honored inheritedtraditions while giving her own imagination freerein. After becoming fully conversant in historicalforms, materials, and methods, Seo began tointroduce new techniques into her work, such as silk painting and embroidery, and to incorporatemixed media such as foam board and found objects.Two-dimensional, rectangular works expanded into three-dimensional soft sculptures, wearablebojagi, and even book art, all of which exploredvarious aspects of Seoโs cultural identity andpersonal experience as a woman with deep roots in Korea but now living in the United States.
Seoโs experimentations with shape and form eventually led to the production of large-scaleinstallations, some of which were site specific. WhiteWonderland, measuring more than 30 feet wide and25 feet long, fills a four-story skylight wall in theCharles B. Wang Center at Stony Brook University.Comprising 2,300 textile blocks painstakinglyfolded and stitched in the โseven treasure designโ(chilbomun, ไธๅฏถๆ) often found on the doorsof Korean Buddhist temples, this monumentalinstallation, like many of Seoโs creations,evokes personal memoriesโin this instancechildhood recollections of Seoul transformedinto a โwhite wonderlandโ after a heavy snow. The artistโs memories of travel on Koreaโs JejuIsland inform Through My Window: Ocean, Skyand Winds. A modern interpretation of hotboโunlined, single-layered bojagiโthis artworkcombines patchwork with painting, photography,and printing in a calming evocation of Jejuโsbeautiful, windswept landscapes. Windows are a recurring theme in Seoโs work, symbolizing for the artist the window through which sheobserved and imagined the outside world duringher childhood. Although the window delineates a boundary of protection and comfort, Seoexplains that โthe window also represents mydream and desire to explore the unknown worldlike that of so many Korean women who grew up in a traditional Confucian culture, includingmyself. My work reflects my pastโwhere I came from, to the hopes for my futureโwhere I will be going. From the inside, I boldly throwopen the window and freely play an active roleas a creative and contemporary person.
Recently Seo has experimented with theexpressive potential of saekshil-nubiโa Koreanquilting technique in which cords of tightly rolledpaper or cotton are stitched between two layers of cloth to create a raised surface. In the past,bojagi made in this exceedingly time-consumingmethod were used to wrap objects that were fragileor susceptible to damage from moisture. In MapDrawing, she employs the three-dimensional lines of saekshil-nubi to map out abstractedtopographies and landscapes real and imagined.Though far removed from the function of saekshil-nubi wrapping cloths, Map Drawing exemplifiesSeoโs deep interest in historical hand-productionpractices and her ongoing quest to expand thetemporal and aesthetic horizons of these traditionaltechniques in contemporary textile art.
While continually drawing from the wellspringof traditional Korean textile forms and techniques, Seo also finds inspiration in the lives and historiesof the women who created bojagi in centuriespast. During the Joseon dynasty, when Koreanwomen were barred from receiving a formaleducation and their personal freedoms wereextremely curtailed, textile making was a primaryoutlet through which women articulated theirjoys, sorrows, and creative capacities. Joseonwomen left few written documents of their lives,but some textiles such as bojagi have survived as tangible legacies. The artworks presented in the exhibition Travelogue reflect Wonju Seoโs great respect for the materials, skills, and livedexperiences of her predecessors plus her desire toexpand inherited traditions and give voice to herown time, place, and life story within the historicalcontinuum. Tracing Seoโs personal and artistictrajectory, these works highlight the beauty andconsummate craftsmanship of bojagi as well as theexpressiveness and contemporary relevance of thisquintessentially Korean textile form in the hands ofa gifted artist who so deftly bridges East and West.
Korean Translation: Seojeong Shin Ph.D.
๋ณด์๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ง๋ ๋ฏธ๊ฐ, ํํ, ๊ธฐ๋ฒ์ ์์์ฃผ ์๊ฐ์ ์ฌ๋ฅ ์๋์์์ ์ถ์์ ์ธ ์ฌ์ ์์ ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์ ์ธ๊ณ์ ๊ด๊ฐ๋ค์๊ฒ ์ ๋ณด์ด๊ฒ ๋์๋ค. ํ๊ตญ์์ ํ์ด๋ ํ์ฌ ๋ฏธ๊ตญ์์ ์ฌ๋ ์๊ฐ๋ ๋ฐ๋์ง, ํํ, ์ฌ์ง ๋ฑ๋ฑ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๊ธฐ๋ฒ๋ค์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ๊ทธ๋ ์ ๋ค๋ฌธํ์ ์ธ ์ ์ฒด์ฑ๊ณผ ์ธ์ ๊ฒฝํ์ ํ๊ตฌํ๋ ๊ด์กฐ์ ์ธ์์ ํ์ ์ฐฝ์กฐํ์๋ค. ์ ์ ํ ์ถ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์๊ฐ๋ ์ข ์ข ์กฐ๊ฐ์ฒ์ ์ด์ด ๋ง๋ ๋ณด์๊ธฐ์ธ ์กฐ๊ฐ๋ณด๋ฅผ ์ฐพ์๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ ์ ๊น์ ํ๊ตญ์ ํํ๋ ๋ฏธ๊ตญ์ ์กฐ๊ฐ ํผํธ์ ์์ ๋ชจ๋๋์คํธ ํํ์ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ฌํจ์ ์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ ์ ์ํ๋ค์ ํ๊ตญ์์ฒ์ฐ ์ง๋ฌผ๋ค์ ์ฅ์๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ์ธ์ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ์์์ ํ์ฌ ๋ง๋ ๊ฒ์ธ๋ฐ, ์ ๊ตํ ์์ ๋ฐฐํฉ๊ณผ ์ถ์์ ์ธ ๊ธฐํํ์ ๋ฐฐ์ด์์ํ๊ฐ๋ก์์ ๊ท๊ต์ก์๋ฐ์๊ทธ๋ ์์ด๋ ฅ์์ฟ๋ณผ์์๋ค. โTravelogue (์ฌํ๊ธฐ)โ์ ์๋ ์ต๊ทผ ํ๋ก์ ํธ๋ฟ ์๋๋ผ ์ด์ ์ํ๋ค๋ ํฌํจํ๊ณ ์๋๋ฐ ์ด๋ ๋งค์ฒด์ ๋ฌธํ๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๋์์ ๊ฐ๋ก์์ ๊ทธ๋ ์ ์ฌ์ ์ ์ ๋ณด์ฌ ์ค๋ค.
์์์ฃผ ์๊ฐ๋ ํ๊ตญ์์ ๊ฐ์ฅ ์ด๋ฆ ์๋ ๋ฏธ์ ๋ํ์ ํ๋์ธ ํ์ต๋ํ๊ต์์ ํํ๋ฅผ ๊ณต๋ถํ์๊ณ , 1988๋ ์ ํํ๋ก๋ฏธ๋ ํ์ฌ ํ์๋ฅผ ์ทจ๋ํ์๋ค. ๋ํ ์์ โ, ๋ฏธ์ โ์ ๋์ฑ ๋ณต์กํ๊ณ ๋ถ๋ด์ค๋ฌ์ด ์ฃผ์ ๊ฐ ๋์ด,โ์โ๊ทธ๋ ค์ผ ํ๋์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ํ ์์์ ๊ทธ๋ ๋ง์ ์ ์ฒด์ฑ๊ณผ ๊ด์ ์ ์ด๋ป๊ฒ ๋ช ๋ฃํ๊ฒ ํํํ ๊ฒ์ธ์ง ๊ณ ๋ฏผํ๋ค๊ณ ํ๊ณ ํ์๋ค. ์ด๋ฐ ๊ณ ๋ฏผ์ด ํด์๋์ง ์์ ์ฑ๊ทธ๋ ๋ ํ์ต๋ํ๊ต๋ฅผ ์กธ์ ํ๊ณ ํจํค์ง ๋์์ด๋์ ํ ์คํ์ผ ๋์์ด๋๋ก ์ผ์ ์์ํ์๋ค. ๋๊ธฐ์ ์ ํจํค์ง ๋์์ด๋๋ก์ ๊ทธ๋ ์ ์ ๋ฌด๋ ๋์์ธ, ์ธ์๋ฅผ ์ํ ์ ๋ณด์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ค๋ฅธ ๋ถ์์์ ํ์ ์ ํฌํจํ๋ค. ํ ์คํ์ผ ์คํ๋์ค์ ๋์์ด๋๋ก์, ๊ทธ๋ ๋ ์คํฌ ํ์ธํ ๊ธฐ์ ์ ํฅ์ํ๊ณ ์ฌ๋ฃ์ ๋ํ ์ดํด์ ๋ค๋ฃจ๋๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฐ์ ์์ผฐ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฏธ๊ตญ์์ ๊ฒฐํผ ํ, ๊ทธ๋ ๋ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ํํ๊ณผ ์ฐฝ์์ฑ์ด ํ์ฉ๋๋ ์์ ๊ฐ์ ๊ธธ์ ๊ฑท๊ธฐ ์์ ํ๋ค.
์๊ฐ๋ ์์ธ์ ํ ๋ฏธ์ ๊ด์์ ์กฐ๊ฐ๋ณด๋ฅผ ๋ง๋ ํ ์๋ก์ด๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋์ฝํ๊ฒ ๋๋ค. ์กฐ์ ํ๊ธฐ(1392-1910) ํน์ ์ผ์ ๊ฐ์ ๊ธฐ(1910-1945) ์ด๊ธฐ์์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ ์ด ๋ณด์๊ธฐ๋ค์ ๊ฐ์ ์ฉ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ํ์ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด ์ฐ๊ณ ๋จ์ ์ฒ ์กฐ๊ฐ๋ค์ ๊ฟฐ๋งค๋์ค๋ ํ๊ตญ ์ ์ฐ์ ๋ฐ๋๋ ์ฌ์ธ๋ค์ ์ํด ๋ง๋ค์ด์ก๋ค. ์ด ์์์ง๋ฌผ๋ค ์์ ๋ฅ์ํ๊ฒ ๋ณ์น๋ ์์ฑ์ ๋ชจ์์์ ์๊ฐ๋ ์ถ์ ํํ๋ฅผ ๋ฐฐ์ธ ๋ ๊ณต๋ถํ๊ณ ์ฐ์ตํ๋ ํํ์ ์ , ๋ฉด ๋ฑ์ ์๊ฐ์ธ์ด๋ฅผ ์์๋ณด์๋ค. ์๊ฐ๋ ๊ธฐ์ , ์ฐฝ์๋ ฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด์์๋ ๊ฒฝํ์ด ์ด ๋ณด์๊ธฐ๋ฅ๋ค์ ์ฒดํ๋์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ฐํํ๋ฉด์, ๋ถ๊ณผ ๋ฌผ๊ฐ์ ๋ฐ๋๊ณผ ์ค๋ก ๋์ฒดํ๊ธฐ๋ก ํ์๊ณ , ํ๊ตญ ์ฌ์ฑ๋ค์ ์ด์ถ์์ ์ธ ์ฌ์ ์์ ์ ์ ํต์ด ๊ณ์น, ๋ฐ์ ๋ ์ ์๋๋ก ํ์๋ค.
ํ๊ตญ์ธ๋ค์ ์๋ฐฑ ๋ ์ ๊ฑธ์ณ ๋ชจ๋ ์ฌํ ๊ณ์ธต์์ ๋ณด์๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค.โ๋ณด์๊ธฐโ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์ข ๋ฅ์ ํฌ์ฅํ๊ณ ๋ฎ๋ ์ฒ๋ค์ ๊ธฐ์ ํ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ฉ์ด์ด๋ค. ๋ณด์๊ธฐ๋ ์ ๋ฌผ์ ํฌ์ฅํ๊ณ , ๋ฐฅ์์ ๋ฎ๊ณ , ์ฅ์ ๊ตฌ๋ ์นจ๊ตฌ์ ๊ฐ์ ์ผ์์ฉํ๋ค์ ์ธ์์ด๋ฐํ๊ฑฐ๋ ๋ณด๊ดํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค. ๋ณด์๊ธฐ๋ ํฌ์ฅ๋ ๋ฌผ๊ฑด์๋ณดํธํ ๋ฟ ์๋๋ผ, ์ ๋ฌผ์ ํ๊ฒฉ์ ๋ถ์ฌํ๊ณ ์ ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ ์ฌ๋์ ๋ํ ์ฃผ๋ ์ฌ๋์ ์กด๊ฒฝ์ ํ์ํ๋ค. ๊ถ์ค์์๋ ํน๋ณํ ์์์์๋์์ํน์๋ค๋ฅธํ๋ฉด๋์์ธ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก์ฅ์๋ํ์ฅ์ ์ฒ์ผ๋ก ๋ง๋ ๋ณด์๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์์ง๋ง, ์ค๋๋ ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ๊ฐ์ง๊ณ ์๋๊ฐ์ฅ๋๋ฆฌํผ์ ธ์๋์๋ค์ค์ผ๋ถ๋ํ์น์ํฌ (patchwork) ์กฐ๊ฐ๋ณด์ด๋ค. ์ฐ์ ํ๋ช ์ด์ ์ ์ฌ์ ์ ํ์๋ง๋ํ ์๊ฐ๊ณผ ๋ ธ๋์ด ์๊ตฌ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฌ๋๋ค์ด ์์ ํ ๊ฐ์ฅ๋น์ธ๊ณ ๊ทํ๋ฌผ๊ฑด์คํ๋์๋ค.์ง๋ฌผ์์ฒด๊ฐ๋น์ผ๊ฒ์ด์๊ธฐ๋๋ฌธ์ ์ฌ๋๋ค์ ์๋ฌด๋ฆฌ ์์ ์กฐ๊ฐ์ด๋ผ๋ ์ค์ฉ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ค๊ณ ๋ ธ๋ ฅํ๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ํ๊ตญ ์ฌ์ฑ๋ค์ ๋จ์ ์ฒ์ ๋ชจ์๋์๋ค๊ฐํ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ทธ๊ฒ๋ค์ ์๋ฆ๋ค์ด ํจํด์ผ๋ก ๋ฐฐ์ดํ๊ณ ๊ฟฐ๋งค์ด ์กฐ๊ฐ๋ณด๋ฅผ ๋ง๋ค์๋ค.
โ์ฐฝโ์ ์์งํ๋คโ. ์ฐฝโ์ ์์ ํจ๊ณผ ํธ์ํจ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋ฌ์ฌํ์ง๋ง, ์๊ฐ๋โ์ฐฝ์ ๋ํ ์๋ ค์ง์ง ์์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ํํํ๊ณ ์ ํ๋ ๋์ ๊ฟ๊ณผ ์ด๋ง์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๊ทธ๊ฒ์ ์ ํต์ ์ธ ์ ๊ต ๋ฌธํ์์ ์๋ผ๋ ๋๋ฅผ ํฌํจํ ๋ง์ ํ๊ตญ ์ฌ์ฑ๋ค์ ๊ฒ๊ณผ ๋น์ทํ๋ค.โ๋ผ๊ณ ํ์๋ค. ๋โ๋์ ์ํ์ ๋ด๊ฐ ์ด๋์์ ์๋๊ฐ์ ๋ํ๋์๊ณผ๊ฑฐ์์ด๋๋ก๊ฐ๊ฒ์ธ๊ฐ์๋ํ๋์๋ฏธ๋์๋ํํฌ๋ง์ ๋ฐ์ํ๋ค. ๋๋ ์์์ ๊ณผ๊ฐํ๊ฒ ์ฐฝ๋ฌธ์ ์ด์ด์ ํ๊ณ ์ฐฝ์กฐ์ ์ธ ํ๋์ธ์ผ๋ก์ ์์ ๋กญ๊ณ ์ ๊ทน์ ์ธ ํ๋์ ํ์๋ค.โ๋ผ๊ณ ์ค๋ช ํ์๋ค.
์กฐ์ ์๋์ ํ๊ตญ ์ฌํ์ ์ ์ ๋ ์ ์ ๊ต์ฃผ์ ์ธ๊ณ๊ด์์๋ ์ ์ฝ๊ณผ ๊ฒธ์์ด ๋์ด ํ๊ฐ๋์๊ณ , ๋ฐ๋ผ์ ๋น์ฝํ ์ฌ๋ฃ๋ก๋ถํฐ ์ฐฝ์กฐ๋ ์๋ฆ๋ค์ด ๋ฌผ๊ฑด์ ๋๋จํ ์กด์ค์ ๋ฐ์๋ค. ๋ํ, ๋ถ๊ต์์๋ ์กฐ๊ฐ์ ์ด์ด๋ถ์ด๋ ๊ฒ์ ํน๋ณํ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๋๋ฐ์ฌ์น์ค๋ฌ์ด ์ธ๊ด์ ๋ฐฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์์ ์กฐ๊ฐ๋ค์ ์ด์ด๋ถ์ฌ์น๋ณต์ด๋์ ์์๊ฐ๊ตฌ๋ค์๋ง๋๋๊ฒฝ์ฐ๊ฐ๋ง์๋ค.์กฐ์ ์๋์ ํ๊ตญ์์๋ ์ ์ ์ ๊ธฐ์ธ์ฌ ๋ง๋ ๋ณด์๊ธฐ๊ฐ ํ๋ณต๊ณผ ํ์ด์ ๊ฐ์ ธ๋ค์ฃผ๊ณ ๋ณด์๊ธฐ์ ์ธ์ธ ๋ฌผ๊ฑด์๋ ํ์ด๊ณผ ํ๋ณต์ด ๊น๋ ๋ค๊ณ ๋๋ฆฌ ๋ฏฟ์ด์ก๋ค. ์ด๋จธ๋, ํ ๋จธ๋, ์ธ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๋ชจ๋ค์ ์กฐ๊ฐ๋ณด๋ฅผ ํจ๊ป ์ด์ผ๋ฉด์ ๊ฐ์กฑ๋ค์ ํ๋ณต๊ณผ ์๋ ์ ๊ธฐ์ํ๋ ๊ธฐ๋์์๋ง๊ณผ๊ธ์ ์ ์ธ์๊ฐ๋ค์๋ชจ์์ผ๋ฉฐ,ํ๋ํ๋์ด๋ณด์๊ธฐ์ ํ์ด์ ๋ด์๋ค.
๋น๋ก 20์ธ๊ธฐ ํ๊ตญ์ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฐ์ ํ์ ํ๋ํ ์๊ธฐ์ ์กฐ๊ฐ๋ณด๋ ๋๋ ๋น๋ฒํ ์ฌ์ฉ๋์ง ์๊ฒ ๋์์ง๋ง, ํ์กดํ๋ ์ฌ๋ก๋ค์ 1980๋ ๋์ 1990๋ ๋ ๋ค์ด ํ๋ ์ดํฐ, ์์ฅ๊ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ ๊ฐ๋ค์ ๊ด์ฌ์ ๋๊ฒ ๋์๋ค. ์์์ฃผ ์๊ฐ๋ 1998๋ ์ ๋ฏธ๊ตญ์ผ๋ก ๊ฑด๋์จ ์ดํ ์ฌ์ ๋งค์ฒด๋ฅผ ์์ ํ ์์ฉํ์์ผ๋ฉฐ ์๊ฐ์ ์ป๊ธฐ ์ํด ํนํ ์กฐ๊ฐ๋ณด์ ์ฃผ๋ชฉํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ ํ๊ตญ์์ ํ๋ณต์ ๋ง๋๋ ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ์ป์ ์คํฌ, ๋ฉด, ๋ชจ์, ๋ง ๋ฑ์ ์์ ์กฐ๊ฐ๋ค์ ์ด์ฉํจ์ผ๋ก์จ ๊ณ ์ ํ ์ ํต์ ์ ์งํ๋ฉด์๋ ์์ ๋ง์์์๋ ฅ์ ์์ ๋กญ๊ฒ ๋ฐํํ์ฌ ์กฐ๊ฐ๋ณด์ ํ๋์ ํด์ ์์ ์ ์์ํ๋ค. ์๊ฐ๋ ๊ณผ๊ฑฐ์ ํํ, ์ฌ๋ฃ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ ์ ํตํ์ดํ์ ์คํฌ ํ์ธํ ์ด๋ ์์์ ๊ฐ์ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ทธ๋ ์์ํ์ ๋์ ํ์๊ณ , ํผ๋ณด๋ (form board)๋ ํ์ด๋ ์ค๋ธ์ (found objects)์ ๊ฐ์ ํผํฉ ๋งค์ฒด (mixed media)๋ฅผ ๊ฒฐํฉํ๊ธฐ๋ ํ์๋ค. ์ด์ฐจ์์ ์ง์ฌ๊ฐํ ์ํ๋ค์ ์ผ์ฐจ์์ ์ฐ์ฑ์กฐ๊ฐ (soft sculpture), ์ ๋ ๋ณด์๊ธฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ถ ์ํธ(BookArt)๋ก๊น์ง ํ์ฅ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋ชจ๋ ๊ฒ๋ค์ ํ๊ตญ์ ๊น์ ๋ฟ๋ฆฌ๋ฅผ๋,๊ทธ๋ฌ๋ํ์ฌ๋ฏธ๊ตญ์์ด๊ณ ์๋์๊ฐ์๋ฌธํ์ ์ ์ฒด์ฑ๊ณผ๊ฐ์ธ์ ๊ฒฝํ์ ๋ค์ํ ๋ฉด์ ํ๊ตฌํ์๋ค.
๋ชจ์๊ณผ ํํ์ ๋ํ ์๊ฐ์ ์คํ์ ๋ง์นจ๋ด ๋๊ท๋ชจ์ ์ค์น๋ฏธ์ ์์ ์ผ๋ก ์ด์ด์ก๊ณ , ๊ทธ์ค ์ด๋ค ๊ฒ๋ค์ ์ฅ์ ํน์ ์ (sitespecific) ์ํ์ด์๋คโ. White Wonderland (์ค๊ฒฝ)โ๋ 9.1mํญ๊ณผ 6.1m ๊ธธ์ด ์ด์ ๊ท๋ชจ์ ์ํ์ผ๋ก, ์คํ ๋๋ธ๋ฃฉ ๋ํ์์ฐฐ์ค ์ ์ผํฐ์ ์๋ 4์ธต ๋์ด์ ์ค์นด์ด๋ผ์ดํธ ๊ฐค๋ฌ๋ฆฌ ๋ฒฝ์์ฑ์ฐ๊ณ ์๋ค. ๋ค๋ฅธ ๋ง์ ๊ทธ๋ ์ ์ํ์ฒ๋ผ ์๊ฐ์ ๊ฐ์ธ์ ๊ธฐ์ต์ ํ๊ธฐ์ํค๋ ์ด ๊ธฐ๋ ๋น์ ์ธ ์ค์น ๋ฏธ์ ์ํ์ ํ๊ตญ์ ๋ถ๊ต์ฌ์์๋ฌธ์์ํํ๋ณผ์์๋์น ๋ณด๋ฌธ์๋ชจ์์ผ๋ก๊ณต๋ค์ฌ์ ๊ณ ๊ฟฐ๋งจ 2,300 ๊ฐ์ ์ง๋ฌผ ๋ธ๋ก์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ํญ์ค์ด๋ด๋ฆฐ ์ดํ ํ์ ์ค๊ตญ์ผ๋ก ๋ณํ ์์ธ์ ๋ํ ์ด๋ฆฐ ์์ ์ ์ถ์ต์ด ๋ด๊ฒจ ์๋ค.
โThrough My Window: Ocean, Sky and Winds(๋์ ์ฐฝ์ผ๋ก: ๋ฐ๋ค, ํ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฐ๋)โ์์๋ ํ๊ตญ ์ ์ฃผ๋์ฌํ์ ๋ํ ์๊ฐ์ ๊ธฐ์ต์ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด ์ํ์ ์๊ฐ์ ๋์ง ์๊ณ ํ ๊ฒน์ผ๋ก๋ ๋ณด์๊ธฐ์ธ ํ๋ณด์ ํ๋์ ์ธ ํด์์ผ๋ก ํจ์น์ํฌ (patchwork)๋ฅผ ํ์ธํ , ์ฌ์ง, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ฆฐํ ๊ณผ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ ์ฃผ์ ์๋ฆ๋ต๊ณ ๋ฐ๋ ๋ถ๋ ํ๊ฒฝ์ ์กฐ์ฉํ ๋ ์ฌ๋ฆฌ๊ฒ ํ๋คโ. ์ฐฝโ์ ์๊ฐ์ ์ํ์์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฃผ์ ์ด๊ณ , ๊ทธ๋ ๊ฐ ์ด๋ฆฐ ์์ ์ ๋ฐ๊นฅ ์ธ๊ณ๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ๊ณ ์์ํ๋๋ โ์ฐฝโ์ ์์งํ๋คโ. ์ฐฝโ์ ์์ ํจ๊ณผ ํธ์ํจ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋ฌ์ฌํ์ง๋ง, ์๊ฐ๋โ์ฐฝ์ ๋ํ ์๋ ค์ง์ง ์์ ์ธ๊ณ๋ฅผ ํํํ๊ณ ์ ํ๋ ๋์ ๊ฟ๊ณผ ์ด๋ง์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๊ทธ๊ฒ์ ์ ํต์ ์ธ ์ ๊ต ๋ฌธํ์์ ์๋ผ๋ ๋๋ฅผ ํฌํจํ ๋ง์ ํ๊ตญ ์ฌ์ฑ๋ค์ ๊ฒ๊ณผ ๋น์ทํ๋ค.โ๋ผ๊ณ ํ์๋ค. ๋โ๋์ ์ํ์ ๋ด๊ฐ ์ด๋์์ ์๋๊ฐ์ ๋ํ๋์๊ณผ๊ฑฐ์์ด๋๋ก๊ฐ๊ฒ์ธ๊ฐ์๋ํ๋์๋ฏธ๋์๋ํํฌ๋ง์ ๋ฐ์ํ๋ค. ๋๋ ์์์ ๊ณผ๊ฐํ๊ฒ ์ฐฝ๋ฌธ์ ์ด์ด์ ํ๊ณ ์ฐฝ์กฐ์ ์ธ ํ๋์ธ์ผ๋ก์ ์์ ๋กญ๊ณ ์ ๊ทน์ ์ธ ํ๋์ ํ์๋ค.โ๋ผ๊ณ ์ค๋ช ํ์๋ค.
์ต๊ทผ ์๊ฐ๋ ๋๋๋ผ์ง ํ๋ฉด์ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด ๋จ๋จํ๊ฒ๋ง๋ฆฐ์ข ์ด๋๋ฉด์๋๊ฒน์์ฒ์ฌ์ด์๋ฃ๊ณ ์ค๋ก๊ฟฐ๋งค๋ํ๊ตญ์ ํผํ ๊ธฐ๋ฒ์ธ ์์ค๋๋น์ ํํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์คํํ๊ณ ์๋ค.๊ณผ๊ฑฐ์๋ ๊นจ์ง๊ธฐ ์ฌ์ด ๋ฌผ๊ฑด์ด๋ ์ต๊ธฐ์ ์์๋๊ธฐ ์ฌ์ด ๋ฌผ๊ฑด๋ค์ํฌ์ฅํ๋๋ฐ์ฌ์ฉํ๊ธฐ์ํ์ฌ์ด๋ ๊ฒ์๊ฐ์ด์ค๋๊ฑธ๋ฆฌ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋ณด์๊ธฐ๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์๊ฐ๋โMapDrawing (์ง๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ธฐ)โ์์ ์ ์ฒด ์ ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ค์ ์ ์์์ ์ถ์์ ์ธ ์งํ๊ณผ ํ๊ฒฝ์ ๊ทธ๋ ค๋๋ค.โMap Drawing (์ง๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ธฐ)โ์์ ์์ค๋๋น๋ ํฌ์ฅํ๋ ์ฒ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ณ ,๊ณผ๊ฑฐ์์์์ ์์ฐ์๋ํ๊น์๊ด์ฌ๊ณผํ๋์ฌ์ ์์ ์์ด๋ฐ ์ ํต์ ์ธ ๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฌ์ ์ด๊ณ ๋ฏธ์ ์ธ ์งํ์ ๋ํ๋ ค๋ ์ง์์ ์ธ ํ๊ตฌ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
์์์ฃผ ์๊ฐ๋ ํ๊ตญ์ ์ ํต์ ์ธ ์ฌ์ ๊ณต์์ ํํ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ์์ฒ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ผ๋ก ์๊ฐ์ ๋ฐ๊ธฐ๋ ํ์์ง๋ง, ์ ์ธ๊ธฐ ์ ๋ณด์๊ธฐ๋ฅผ ๋ง๋ค์๋ ์ฌ์ฑ๋ค์ ์ถ๊ณผ ์ญ์ฌ๋ก๋ถํฐ๋ ์๊ฐ์๋ฐ์๋ค. ์กฐ์ ์๋์ ํ๊ตญ ์ฌ์ฑ๋ค์ ๊ณต์์ ์ธ ๊ต์ก์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ด ๊ธ์ง๋์ด ์์๊ณ , ๊ทธ๋ค์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์์ ๋ ๊ทน๋๋ก ์ถ์๋์ด ์์๋ค. ์ฌ์ ๊ณต์๋ ์ฌ์ฑ๋ค์ด ๊ทธ๋ค์ ๊ธฐ์จ, ์ฌํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฐฝ์กฐ์ ์ธ ๋ฅ๋ ฅ์ ํํํ๋ ์ฃผ์ํ ๋ฐฐ์ถ๊ตฌ์๋ค. ์กฐ์ ์๋ ์ฌ์ฑ๋ค์๊ทธ๋ค์์ถ์๋ํ๋ฌธํ์๋ฃ๋ฅผ๋ง์ด๋จ๊ธฐ์ง๋์์์ผ๋ ๋ณด์๊ธฐ์ ๊ฐ์ ์ง๋ฌผ๋ค์ ์ค์ฌํ๋ ์ ์ฐ์ผ๋ก ์ ํด ๋ด๋ ค์ค๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฒ ์ ์โTravelogue (์ฌํ๊ธฐ)โ์ ๋ฐํ๋ ์ํ๋ค์ ์ ๋์ ์ฌ๋ฃ, ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ด์์๋ ๊ฒฝํ์ ๋ํ ๊ทธ๋ ์ ์ปค๋ค๋์กด๊ฒฝ์ฌ์ ํํํ๊ณ ์์ ๋ฟ ์๋๋ผ ๋ฌผ๋ ค๋ฐ์ ์ ํต์ ํ์ฅํ๊ณ ์ญ์ฌ์ ์ธ ์ฐ์์ฒด ์์์ ๊ทธ๋ ์์ ์ ์๊ฐ, ์ฅ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ถ์ ์ด์ผ๊ธฐ์ ๋ชฉ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ๊ณ ์ ํ๋ ์์ ๊ฐ๋ก์์ ์ด๋ง์๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ค. ์์์ฃผ ์๊ฐ์ ๊ฐ์ธ์ ์ธ ์ด๋ ฅ๊ณผ ์์ ๊ฐ๋ก์์๊ถค์ ์๋ฐ๋ผ๊ฐ๋ค๋ณด๋ฉด์ฐ๋ฆฌ๋์ด์ํ๋ค์ํตํด๋ณด์๊ธฐ์์๋ฆ๋ค์๊ณผ๊ณ ๋์์ฅ์ธ์ ์ ์๋ฐ๊ฒฌํ ์์์๋ฟ์๋๋ผ๋์๊ณผ์์์๋ฅ์ํ๊ฒ์ฐ๊ฒฐํ๋์ฌ๋ฅ์๋์์ ๊ฐ์์์ผ๋ก๋ง๋ค์ด์ง ์ ํ์ ์ธ ํ๊ตญ์ ์ง๋ฌผ ์์์ ํํ๋ ฅ๊ณผ ํ๋์ ๊ด๋ จ์ฑ๋ํ๋ฐ๊ฒฌํ ์์๋ค.